01 cze Będzie nowa ustawa o wyrównywaniu szans. Komentarz POPON w Dzienniku Gazecie Prawnej
Wdrożenie narodowego programu zatrudnienia osób z dysfunkcjami zdrowotnymi, możliwość dzielenia jednego etatu przez kilka osób oraz wprowadzenie trenera pracy – zapowiedź takich zmian znalazła się w projekcie uchwały Rady Ministrów w sprawie Strategii na rzecz Osób z Niepełnosprawnościami na lata 2020–2030.
Składają się na nią działania, które będą realizowane w ramach ośmiu priorytetów, z których jeden dotyczy pracy. Przewidziane w nim działania mają spowodować zwiększenie aktywności zawodowej tej grupy. Temu ma służyć m.in. narodowy program zatrudnienia osób niepełnosprawnych na otwartym rynku. Będzie on wdrażany we współpracy z agencjami zatrudnienia, organizacjami pozarządowymi oraz powiatowymi urzędami pracy, a z treści strategii wynika, że program będzie uwzględniał już istniejące instrumenty wsparcia zatrudnienia osób z dysfunkcjami zdrowotnymi.
W strategii jest też mowa o wprowadzeniu zatrudnienia wspomaganego, czyli specjalnej usługi świadczonej przez trenera pracy dla osób, które mają szczególne trudności w samodzielnym znalezieniu i utrzymaniu zatrudnienia. Co istotne, nie jest to nowy pomysł, bo projekt ustawy w tym zakresie został jeszcze w ubiegłym roku skierowany do konsultacji, ale prace legislacyjne nad nim zostały przerwane wraz końcem kadencji poprzedniego rządu.
Kolejną propozycją jest zatrudnienie przejściowe – w formie dzielenia etatu zamiennie przez kilku pracowników. Będzie ona skierowana głównie do osób z problemami zdrowia psychicznego, które często mają problemy z pracą na pełen etat na ogólnych zasadach, z uwagi na zmienny przebieg swojej choroby. Strategia zakłada, że osoby korzystające z tego rozwiązania będą miały szczególny status pracowniczy.
– Ta forma wydaje się ciekawa, ale może być skomplikowana dla pracodawców, chociażby pod względem rozliczania takiego etatu oraz organizacji pracy, np. gdy będzie to zakład produkcyjny – mówi Krzysztof Kosiński, wiceprezes Polskiej Organizacji Pracodawców Osób Niepełnosprawnych.
W strategii przewidziane jest też przeprowadzenie analizy pod kątem nałożenia obowiązku zatrudniania osób niepełnosprawnych na małe przedsiębiorstwa, czyli liczące co najmniej 10 pracowników. Obecnie pracodawcy, którzy mają minimum 25 pracowników w przeliczeniu na pełne etaty i nie osiągają 6 proc. wskaźnika zatrudnienia osób z dysfunkcjami, muszą dokonywać wpłat na rzecz Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (PFRON). Jeśli dla małych firm również zostanie wyznaczony taki wskaźnik, być może i one będą musiały płacić kary na fundusz w razie jego niespełnienia.
– Z pewnością taka zmiana spowodowałaby wyższe wpływy do budżetu PFRON, ale z drugiej strony zwiększyłaby koszty działalności małych przedsiębiorców. Poza tym wątpliwości budzi ustalenie progu zatrudnienia akurat na poziomie 10 pracowników, który wydaje się zbyt niski – wskazuje Edyta Sieradzka, wiceprezes Ogólnopolskiej Bazy Pracodawców Osób Niepełnosprawnych.
W działaniach obejmujących ósmy priorytet strategii, dotyczący koordynacji, znalazła się zapowiedź nowej ustawy o wyrównywaniu szans osób z niepełnosprawnościami, która miałaby zawierać regulacje, których nie ma w innych aktach prawnych (nie wiadomo jednak o jakie kwestie chodzi). Co więcej, z czasem miałaby ona zastąpić obowiązującą obecnie ustawę z 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej osób niepełnosprawnych (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 426 ze zm.). Przy czym nie odbędzie się to w ten sposób, że jej przepisy zostaną przepisane do nowej regulacji, bo strategia zakłada, że zostaną one rozdzielone na kilka ustaw. Na przykład te odnoszące się do orzekania o niepełnosprawności znajdą się w odrębnym akcie prawnym, a przepisy dotyczące praw i obowiązków pracowników oraz pracodawców – w kodeksie pracy oraz ustawie o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy.