29 kwi Konsekwencje nieuregulowania zobowiązań wobec PFRON przez pracodawcę. Artykuł POPON w Gazecie Podatkowej
Następstwem nieuregulowanych zobowiązań, co do zasady, jest ich egzekucja. Ta jednak uregulowana została w procedurze, która czasem bywa powolna lub nieefektywna. Inaczej wygląda sytuacja w przypadku pracodawców korzystających z pomocy publicznej udzielanej przez Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych.
Najważniejszą formą wsparcia, udzielaną przez PFRON, są comiesięczne dofinansowania do wynagrodzeń pracowników niepełnosprawnych, które stanowią niemal połowę rocznych jego wydatków. Nawet relatywnie niewielkie zobowiązanie, przekraczające ogółem kwotę 100 zł, może spowodować nie tylko wstrzymanie pomocy publicznej, ale nawet jej utratę.
Zobowiązanie z deklaracji
Wykonalnym jest zobowiązanie, które powstaje na skutek złożonej przez pracodawcę deklaracji. Kwota w niej wykazana podlega obowiązkowi zapłaty w terminie, o którym mówi przepis. W realiach ustawy o rehabilitacji najczęściej chodzi o 20. dzień miesiąca, po miesiącu, w którym zaistniało zdarzenie rodzące obowiązek obliczenia, zadeklarowania i zapłacenia sankcji. Takie obowiązki pojawiać się mogą przykładowo w stosunku do pracodawcy zatrudniającego więcej niż 25 osób w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy, a w tym niezapewniającego 6% udziału w zatrudnieniu osób z niepełnosprawnością. Może się bowiem zdarzyć, że pracodawca, osiągnąwszy wspomniany wskaźnik, wystąpi o dofinansowanie, nie uregulowawszy wcześniejszych zobowiązań z tytułu wpłat na PFRON. Wówczas jego wniosek o przyznanie dofinansowania zostanie rozpatrzony pozytywnie, jednak wypłata zostanie wstrzymana.
Zobowiązanie z korekty wniosku
Zdarza się, że Fundusz pierwotnie ustali i wypłaci pracodawcy dofinansowanie w wymiarze zgodnym z wnioskowanym. Jednak wskutek złożonej korekty ponownie ustali należną kwotę dofinansowania, tym razem niższą od wnioskowanej. W tej sytuacji pracodawca zostanie wezwany do zwrotu nienależnej części dofinansowania. Jeśli w ustawowym terminie 14 dni, od dnia doręczenia informacji o ustaleniu należnej kwoty dofinansowania, nie złoży wniosku o wydanie decyzji o wysokości należnego dofinansowania, zobowiązanie to będzie wykonalne. Należy przy tym podkreślić, że ustawa nie daje możliwości pomniejszenia kwoty dofinansowania na poczet istniejącego zobowiązania.
Zobowiązanie z decyzji administracyjnej
Częstą przyczyną występowania zobowiązania jest wydanie decyzji przez Prezesa Zarządu PFRON określającej wysokość zobowiązania w związku z niedopełnieniem obowiązków ciążących na pracodawcy. Taka decyzja staje się wykonalna, jeśli nie został w stosunku do niej wniesiony środek odwoławczy lub tryb odwoławczy został zakończony. W zależności od podstawy prawnej wydanej decyzji, środek odwoławczy może być złożony w postaci wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy przez Prezesa Zarządu PFRON lub odwołania od decyzji złożonego do Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej. Pierwsza sytuacja odnosić się będzie przykładowo do decyzji o odmowie przyznania lub zwrocie dofinansowania do wynagrodzeń pracowników. Natomiast odwołanie będzie miało zastosowanie w odniesieniu do decyzji wydawanych w związku z naruszeniami przepisów w zakresie gospodarowania zakładowym funduszem rehabilitacji osób niepełnosprawnych lub funduszem aktywności.
Należy jednak podkreślić, że dalsze zaskarżenie decyzji do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego nie powoduje, iż decyzja nie może być wykonana. Ponowne rozstrzygnięcie sprawy przez Prezesa PFRON albo rozpatrzenie odwołania przez Ministra, utrzymujące pierwotną decyzję w mocy lub rozstrzygające o jego ustaleniu, powoduje, że wynikające z niego zobowiązanie staje się wykonalne.
Brak zobowiązania
Pracodawcy spotykają się jednak najczęściej z wezwaniami do zwrotu przyznanej pomocy publicznej na podstawie przeprowadzonego postępowania sprawdzającego. Takie wezwanie, niewynikające z deklaracji, zmodyfikowanego wniosku, czy decyzji, samo w sobie nie tworzy zobowiązania. Jeśli sprawa dotyczy nieprawidłowości w zakresie wnioskowanej kwoty dofinansowania, a pracodawca nie zgadza się z treścią wezwania, po 3 miesiącach PFRON wszczyna postępowanie, które prowadzi do wydania decyzji. Dopiero ta, jeśli nie zostanie w stosunku do niej wniesiony wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy, staje się wymagalna.
Zobowiązania nie tworzy również stwierdzenie nieprawidłowości przez kontrolę PFRON dotyczącą jakiegokolwiek aspektu działalności pracodawcy, ani innej kontroli, związanej ze środkami PFRON, jakimi dysponuje pracodawca.
Odblokowanie dofinansowań
Jeśli pracodawca nie ureguluje zaległości wobec PFRON do dnia 31 stycznia roku następującego po roku, za który pracodawcy przysługuje wstrzymane miesięczne dofinansowanie, Prezes Zarządu Funduszu wydaje decyzję o odmowie jego wypłaty.
Należy wskazać, że ustawa o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych przewiduje sytuację, gdy zobowiązanie nie będzie wstrzymywać dalszej wypłaty comiesięcznych dofinansowań. Taka sytuacja zaistnieje, gdy na wniosek pracodawcy zostanie zawarta umowa o rozłożenie spłaty tego zobowiązania na raty. Naturalnie realizacja tej umowy nie będzie chronić prawa pracodawcy do korzystania z dofinansowań, wobec kolejnych, nowo powstałych zobowiązań.
Podstawa prawna
Ustawa z dnia 27,08.1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. z 2018 r. poz. SUzezm.)
Autor: Paweł Czapliński
Polska Organizacja Pracodawców Osób Niepełnosprawnych
Źródło: Gazeta Podatkowa