23 lis Wywiad z Janem Zającem, Prezesem Zarządu Polskiej Organizacji Pracodawców Osób Niepełnosprawnych
W dniu 3 grudnia obchodzony będzie Międzynarodowy Dzień Osób Niepełnosprawnych.
Celem święta ustanowionego przez Zgromadzenie Ogólne ONZ w 1992 r. jest nie tylko zwrócenie uwagi na problemy osób niepełnosprawnych, ale również pomoc we włączeniu tej grupy społecznej w codzienne życie społeczne oraz zwiększenie świadomości publicznej dotyczącej korzyści płynących z integracji osób niepełnosprawnych. Czy Polska Organizacja Pracodawców Osób Niepełnosprawnych planuje w związku z tym świętem specjalne działania?
Polska Organizacja Pracodawców Osób Niepełnosprawnych jest organizacją pracodawców osób niepełnosprawnych. W przypadającym więc 3 grudnia Międzynarodowym Dniu Osób Niepełnosprawnych chcielibyśmy zwrócić uwagę na problem prawa do pracy oraz stereotypy i mity nie pozwalające odpowiednio podejść zarówno do osób niepełnosprawnych, jak i do zatrudniania pracowników z niepełnosprawnością.
Praca to nie tylko wynagrodzenie ale również rytm życia, to jednocześnie miejsce spotkań z innymi ludźmi. Brak pracy lub jej utrata stanowi duże niebezpieczeństwo dla prawidłowego funkcjonowania człowieka. Nie tylko brak dochodu, ale brak tego wszystkiego co łączy się z pracą może spowodować to co naukowo nazywamy wykluczeniem społecznym. Praca jest dla osoby niepełnosprawnej drogą do rehabilitacji społecznej i zawodowej, dlatego z okazji Międzynarodowego Dnia Osób Niepełnosprawnych postanowiliśmy zorganizować Giełdę Pracy dla Osób Niepełnosprawnych. Odbędzie się ona 1 grudnia w Mazowieckim Instytucie Kultury w Warszawie. Osoby niepełnosprawne będą mogły spotkać się z pracodawcami, którzy nie dzielą pracowników na pełnosprawnych i niepełnosprawnych, ale na tych którzy wykonują prace dobrze lub źle.
Aktywność zawodowa jest dla osób niepełnosprawnych istotnym elementem integracji i przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu, a Polska Organizacja Pracodawców Osób Niepełnosprawnych to organizacja wyjątkowo czynna na tym polu, między innymi poprzez Fundację Aktywizacji Zawodowej Osób Niepełnosprawnych. Proszę przedstawić Czytelnikom Przyjaciela przy Pracy główne kierunki Państwa działań.
Polska Organizacja Pracodawców Osób Niepełnosprawnych jest największą w Polsce organizacją, która działa od 21 lat zrzeszając pracodawców osób niepełnosprawnych. Doświadczenie Organizacji i wypracowana pozycja w środowisku instytucji rządowych i samorządowych sprawiają, że podejmują one swoje decyzje w obszarze spraw zatrudnienia osób niepełnosprawnych zawsze konsultując je z POPON. Nieustępliwość i konsekwentne działanie POPON w procesie legislacyjnym wielokrotnie uchroniło pracodawców przed wdrożeniem wadliwych rozwiązań prawnych. POPON walczy o proste i przejrzyste prawo oraz niższe, racjonalne podatki, które przełożą się na rozwój gospodarczy naszego kraju i wzrost zatrudnienia osób niepełnosprawnych. Prowadzimy również działalność szkoleniowo-informacyjną, której celem jest dostarczenie pracodawcom osób niepełnosprawnych aktualnej i rzetelnej wiedzy poprzez szkolenia, seminaria oraz poradnictwo prawne. Wspieramy osoby niepełnosprawne na rynku pracy i promujemy aktywne poszukiwanie zatrudniania.
Fundacja Aktywizacji Zawodowej Osób Niepełnosprawnych powstała w 2004 roku jako inicjatywa Polskiej Organizacji Pracodawców Osób Niepełnosprawnych. Zadaniem FAZON jest tworzenie przestrzeni umożliwiającej osobom niepełnosprawnym korzystanie z pełni przysługujących im praw obywatelskich. Wierzymy, że najefektywniejszą drogą do tego celu jest praca. Niestety, złe prawo, wciąż żywe stereotypy oraz niska aktywność zawodowa tej grupy społecznej to poważne bariery, powodujące że większość z osób niepełnosprawnych skazana jest na pozostawanie w stanie ciągłego braku pracy. Wyeliminowanie tych barier jest nie tylko naszym celem, ale także misją. Poprzez FAZON, wspierając wszelkie przejawy aktywności osób niepełnosprawnych, wydając publikacje tematyczne, prowadząc szkolenia i szeroko rozwinięte poradnictwo z zakresu prawa, psychologii i zarządzania karierą staramy się urzeczywistnić ideę czynnego udziału osób nie- pełnosprawnych w życiu publicznym i społecznym. Obecnie realizujemy między innymi projekt „Punkt Zatrudnienia Wspomaganego”, który ma na celu wprowadzenie osób niepełnosprawnych na otwarty rynek pracy przy pomocy trenera pracy.
Od 2006 roku organizują Państwo Konkurs Lodołamacze, który promuje i wyróżnia ludzi, firmy oraz instytucje, które angażują się w rozwiązywanie problemów osób niepełnosprawnych. Jak od tego czasu Państwa zdaniem zmienił się rynek pracy dla osób niepełnosprawnych? Czy obserwują Państwo rosnącą tendencję do przełamywania kolejnych barier w tym zakresie?
11 lat temu Polska Organizacja Pracodawców Osób Niepełnosprawnych oraz Fundacja Aktywizacji Zawodowej Osób Niepełnosprawnych FAZON postanowiła przeprowadzić pierwszy Konkurs LODOŁAMACZE. Organizując pierwszą edycję Konkursu mieliśmy na uwadze doświadczenia pracodawców – członków POPON w zakresie rehabilitacji zawodowej osób niepełnosprawnych. Wiedzieliśmy, że są wśród nas firmy wrażliwe społecznie i chcieliśmy się tymi doświadczeniami dzielić. To miedzy innymi dzięki zaangażowaniu członków POPON konkurs mógł przybrać charakter ogólnopolski. Kiedy 11 lat temu w Polskiej Organizacji Pracodawców Osób Niepełnosprawnych zastanawialiśmy się nad wyborem nazwy naszego Konkursu, wybór padł na słowo „Lodołamacz”. Ideą Konkursu miało być „łamanie” stereotypów, uprzedzeń a przed wszystkim lodów obojętności na los osób z niepełnosprawnością, w szczególności na rynku pracy. Dzisiaj po 11 edycjach Konkursu możemy śmiało powiedzieć, że słowo „Lodołamacz” nabrało nowego, jeszcze bardziej pozytywnego i ciepłego znaczenia. Lodołamacz – osoba, firma czy instytucja to wzór do naśladowania i przewodnik po etycznym i wrażliwym społecznie biznesie. Lodołamacz to pracodawca, który angażuje się w rozwiązywanie problemów osób niepełnosprawnych. Dzisiaj z dumą mogę powiedzieć, że mamy w Polsce całą armadę Lodołamaczy, która zmienia postrzeganie osób niepełnosprawnych na rynku pracy. Znajdują w osobach niepełnosprawnych partnerów w biznesie, a w szczególności dobrych i zaangażowanych pracowników. Dzisiaj społeczna odpowiedzialność biznesu przestaje być odbierana jako ekstrawagancja, na którą mogą sobie pozwolić tylko najbogatsi przedsiębiorcy. W sytuacji stale rosnącej konkurencyjności staje się wręcz koniecznością. Wizerunek po- ważnego i odpowiedzialnego partnera w oczach potencjalnych klientów i kontrahentów to już nie tylko wartość wyróżniająca firmę, ale często konieczność. Jest jeszcze wiele do zrobienia w zakresie rehabilitacji zawodowej. Jednak w ostatnich latach dokonały się zasadnicze przemiany w statusie ludzi niepełno- sprawnych w naszym kraju. Ale śmiem twierdzić, że do tego co już się dokonało w dużym stopniu przyczyniła się kampania prowadzona przez POPON od jedenastu lat.
Szczególną możliwością dla aktywizacji zawodowej osób niepełnosprawnych są zakłady pracy chronionej, jednak obecnie, w związku ze zmianami w przepisach dotyczących dofinansowania wynagrodzeń osób niepełnosprawnych, obserwujemy spadek liczby tych zakładów. Czy oznacza to, że osobom niepełnosprawnym trudniej jest obecnie znaleźć zatrudnienie, czy raczej przyjmowane są one do pracy w zakładach nie posiadających tego statusu?
Spadek liczby zakładów pracy chronionej wynika nie tylko ze zmian w dofinansowaniach do wynagrodzeń osób niepełnosprawnych, ale z całokształtu polityki społecznej państwa wobec chronionego rynku pracy. W ciągu ostatnich kilku lat podwyższano wymagania wobec zakładów pracy chronionej, czego przykładem jest zmiana obowiązkowych wskaźników zatrudnienia dla zpch-ów. Jednocześnie systematycznie obniżano wysokość wsparcia finansowego dla chronionego rynku pracy. Dwie najbardziej dotkliwe zmiany to obniżenie wysokości dofinansowań do wynagrodzeń oraz zmniejszenie wsparcia w ramach zakładowego funduszu rehabilitacji zawodowej osób niepełnosprawnych. Jeżeli chodzi o aktywność osób niepełnosprawnych na rynku pracy to należy stwierdzić, że zmniejszające się bezrobocie sprzyja osobom niepełnosprawnym, szczególnie jeśli posiadają one odpowiednie kwalifikacje, a niepełnosprawność nie wyklucza zatrudnienia w uzyskanym zawodzie. Zmieniający się rynek pracy oraz kampanie społeczne promujące zatrudnianie osób niepełno- sprawnych zachęcają pracodawców do zmiany swoich postaw wobec osób z niepełnosprawnością. Jednak należy być bardzo ostrożnym z wyciąganiem na tej podstawie całościowych wniosków. Osoby ze schorzeniami szczególnie utrudniającymi pracę, nie posiadające kwalifikacji mają nadal bardzo poważne problemy ze znalezieniem pracy. To one oczekują chronionych miejsc pracy gdzie oprócz zatrudnienia, mogłyby liczyć także na rehabilitację oraz wsparcie. Takie miejsca pracy to między innymi zakłady pracy chronionej.
Członkowie POPON mają zagwarantowaną kompleksową pomoc prawną w zakresie problematyki zatrudnienia osób niepełnosprawnych. Z jakiego rodzaju pytaniami i wątpliwościami Państwa eksperci stykają się najczęściej? Czy zagadnienia z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy również są przedmiotem tego rodzaju Państwa działalności?
Pracodawcy wśród największych barier utrudniających zatrudnianie osób niepełnosprawnych wskazują na złej jakości prawo obowiązujące w naszym kraju. Bardzo częste nowelizacje przepisów oraz problemy interpretacyjne powodują, że pracodawcy bardzo obawiają się konsekwencji błędów związanych z zatrudnieniem osób z niepełnosprawnością. Konsekwencji, których materialnym wymiarem jest obowiązek zwrotu otrzymanego wsparcia na zatrudnianie osób niepełnosprawnych. Wśród problemów, z którymi najczęściej się spotykamy, należy wymienić problemy z interpretacją przepisów dotyczących pomocy publicznej, orzecznictwa o niepełnosprawności czy przepisów prawa pracy. Ostatnio media bardzo dużo pisały o problemach pracodawców, którzy muszą zwrócić dofinansowanie do wynagrodzeń z powodu opóźnienia w opłacaniu składek ZUS. W naszej działalności także zajmujemy się problemami bezpieczeństwa i higieny pracy w związku z koniecznością dostosowania stanowisk pracy do potrzeb osób niepełnosprawnych. Mamy w tym zakresie bardzo bogate doświadczenie.
Dziękujemy za rozmowę
Źródło: Przyjaciel przy Pracy
