Raport z badania opinii i nastrojów pracodawców osób niepełnosprawnych.
Polska Organizacja Pracodawców Osób Niepełnosprawnych przeprowadziła w dniach 19.01.2024 – 05.02.2024 badanie opinii i nastrojów panujących wśród pracodawców osób z niepełnosprawnościami. Badanie było prowadzone metodą CAWI. W internetowej ankiecie pytaliśmy min. o plany dotyczące zatrudnienia, znajomość koncepcji CSR/ESG, opinie na temat funkcjonujących rozwiązań prawnych wspierających aktywność zawodową osób z niepełnosprawnościami a także o ocenę współpracy z wybranymi instytucjami publicznymi.
W badaniu wzięło udział 316 uczestników. Łączne zatrudnienie ogółem u wszystkich pracodawców, którzy wzięli udział badaniu to 24.328 osób w tym 15.023 to pracownicy z niepełnosprawnościami. Najliczniej reprezentowana była grupa pracodawców z tzw. „otwartego rynku pracy” a najmniej ankiet spłynęło od instytucji publicznych i spółdzielni socjalnych (po 1 ankiecie). Zdecydowana większość uczestników badania to firmy działające z branży handlowo-usługowej i usługowej.
Zdecydowana większość pracodawców deklaruje utrzymanie zatrudnienie ogółem a także zatrudnienia osób z niepełnosprawnościami na analogicznym poziomie jak w latach ubiegłych. Drugą najczęściej udzielaną odpowiedzią była deklaracja dotycząca wzrostu zatrudnienia zarówno zatrudnienia ogółem jak i zatrudnienia osób z niepełnosprawnościami. Tylko 7% pracodawców zapowiada redukcję zatrudnienia ogółem. Są to głównie firmy będące byłymi zakładami pracy chronionej oraz pracodawcy z otwartego rynku pracy. Redukcję zatrudnienia osób z niepełnosprawnościami planuje 5% pracodawców. Także w tej grupie dominują byłe zakłady pracy chronionej oraz pracodawcy z otwartego rynku pracy.
Zaskakująco niska okazała się znajomość koncepcji CSR/ESG. Szczególnie biorąc pod uwagę planowane zmiany w zakresie obowiązkowego raportowania ESG oraz faktu, iż zatrudnianie osób z niepełnosprawnościami jest jednym z elementów społecznej odpowiedzialności biznesu. Zdecydowana większość pracodawców odpowiedziała, że nie realizuje żadnych działań z zakresu CSR/ESG (41%) i że nie traktuje faktu zatrudniania osób z niepełnosprawnością jako elementu CSR (36 %). Wskazuje to na niski poziom świadomości pracodawców w tym zakresie i fakt, iż nie wykorzystują oni potencjału marketingowego jaki wiąże się z informowaniem potencjalnych klientów o działaniach z zakresu społecznej odpowiedzialności w tym min. tworzenia inkluzywnego środowiska pracy. Jest to dodatkowo niepokojące w kontekście pojawiających się w badaniu odpowiedzi pracodawców, którzy jako jedną z barier utrudniających aktywizację osób z niepełnosprawnościami wskazywali na przypadki wyłączania z możliwości ubiegania się o zamówienia publiczne firm zatrudniających osoby niepełnosprawne. Może to świadczyć o wciąż stosunkowo silnych stereotypach i uprzedzeniach dotyczących efektywności i jakości pracy osób z niepełnosprawnościami oraz o związanych tym obawach firm przed informowaniem o fakcie wykonania produktu lub usługi przy udziale pracowników niepełnosprawnych.
Nadal głównym motywem decydującym o zatrudnianiu w firmie osób niepełnosprawnych jest aspekt finansowy i wsparcie publiczne na zatrudnianie tej grupy osób. Czynnik ten był najczęściej wskazywany zarówno jako powód główny (respondent podawał tylko jeden powód) a także był najczęściej wskazywany jako powód dodatkowy (respondent miał możliwość wskazania wiele różnych powodów, dla których w firmie zatrudniane są osoby z niepełnosprawnością). Na uwagę zasługuje fakt, iż na znaczeniu coraz bardziej zyskują także powody pozafinansowe. Pracodawcy wskazywali na „strategię firmy” (drugi najczęściej wskazywany motyw) a także na „chęć udzielenia wsparcia i pomocy osobom z niepełnosprawnościami” (trzeci z motywów).
Główną barierą w aktywizacji zawodowej osób z niepełnosprawnościami, zdaniem pracodawców, był:
- brak osób z niepełnosprawnościami chętnych do pracy (22% odpowiedzi),
- niskie lub niedostosowane kwalifikacje osób z niepełnosprawnościami (19% odpowiedzi) oraz
- skomplikowane przepisy (18% odpowiedzi) i
- zbyt niskie wsparcie finansowe (17%).
W kontekście tego zdecydowana większość pracodawców wskazywała na konieczność zmian przepisów prawnych w zakresie zwiększenia dofinansowania do wynagrodzeń osób z niepełnosprawnościami i powiązanie wysokości wsparcia z warunkami rynkowymi oraz uproszczenie przepisów i ograniczenie biurokracji.
Pracodawcy osób z niepełnosprawnościami generalnie dobrze oceniają współpracę z instytucjami publicznymi, z którymi współpracują lub które ich kontrolują w zakresie zatrudniania osób z niepełnosprawnościami. Współpraca z pracodawców z żadną z ocenianych instytucji nie została oceniona definitywnie jako zła lub bardzo zła.
Zapraszamy do zapoznania się z całością raportu.
RAPORT_Badania nastrojów i opinii pracodawców osób z niepełnosprawnościami w 2024 r
