Dofinansowanie do wynagrodzeń pracowników niepełnosprawnych dla podmiotów finansowanych ze środków publicznych – zmiany po 1 października 2012 r.  pisze w Prawie Pomocy Publicznej Mateusz Brząkowski, doradca prawny POPON

17 wrz Dofinansowanie do wynagrodzeń pracowników niepełnosprawnych dla podmiotów finansowanych ze środków publicznych – zmiany po 1 października 2012 r.  pisze w Prawie Pomocy Publicznej Mateusz Brząkowski, doradca prawny POPON

Z punktu widzenia wydatkowania środków publicznych w aspekcie ubiegania się przez przedsiębiorców o dofinansowanie do wynagrodzeń pracowników niepełnosprawnych bardzo ważny jest zapis art. 26b ust. 7 ustawy o rehabilitacji. Stanowi on, iż dofinansowanie nie przysługuje do wynagrodzenia pracownika w części, w której jest ono finansowane ze środków publicznych. Jeżeli więc wynagrodzenie pracownika, na którego przedsiębiorca zamierza uzyskać dofinansowanie, zostało sfinansowane ze środków publicznych, to dofinansowanie do tego wynagrodzenia nie przysługuje. Przepis ten posiada szczególne znaczenie dla pracodawców z sektora finansów publicznych, gdyż faktycznie wyłącza tą grupę pracodawców z możliwości ubiegania się o dofinansowanie.

Ustawa o rehabilitacji posługuje się pojęciem „środki publiczne”, natomiast nie została równocześnie wprowadzona w tej ustawie definicja tego pojęcia. Zatem występujący w ww. ustawie termin „środki publiczne” należy rozumieć w znaczeniu zdefiniowanym w art. 5 ustawy o finansach publicznych.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy o finansach publicznych, środkami publicznymi są:

1) dochody publiczne;

2) środki pochodzące z budżetu Unii Europejskiej oraz niepodlegające zwrotowi środki z pomocy udzielanej przez państwa członkowskie Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA);

3) środki pochodzące ze źródeł zagranicznych niepodlegające zwrotowi, inne niż wymienione w pkt 2;

4) przychody budżetu państwa i budżetów jednostek samorządu terytorialnego oraz innych jednostek sektora finansów publicznych pochodzące:

a) ze sprzedaży papierów wartościowych,

b) z prywatyzacji majątku Skarbu Państwa oraz majątku jednostek samorządu terytorialnego,

c) ze spłat pożyczek i kredytów udzielonych ze środków publicznych,

d) z otrzymanych pożyczek i kredytów,

e) z innych operacji finansowych;

5) przychody jednostek sektora finansów publicznych pochodzące z prowadzonej przez nie działalności oraz pochodzące z innych źródeł.

Natomiast zgodnie z art. 5 ust. 2 ustawy o finansach publicznych, dochodami publicznymi są:

1) daniny publiczne, do których zalicza się: podatki, składki, opłaty, wpłaty z zysku przedsiębiorstw państwowych i jednoosobowych spółek Skarbu Państwa, a także inne świadczenia pieniężne, których obowiązek ponoszenia na rzecz państwa, jednostek samorządu terytorialnego, państwowych funduszy celowych oraz innych jednostek sektora finansów publicznych wynika z odrębnych ustaw;

2) inne dochody budżetu państwa, jednostek samorządu terytorialnego oraz innych jednostek sektora finansów publicznych należne na podstawie odrębnych ustaw lub umów międzynarodowych;

3) wpływy ze sprzedaży wyrobów i usług świadczonych przez jednostki sektora finansów publicznych;

4) dochody z mienia jednostek sektora finansów publicznych, do których zalicza się w szczególności:

a) wpływy z umów najmu, dzierżawy i innych umów o podobnym charakterze,

b) odsetki od środków na rachunkach bankowych,

c) odsetki od udzielonych pożyczek i od posiadanych papierów wartościowych,

d) dywidendy z tytułu posiadanych praw majątkowych;

5) spadki, zapisy i darowizny w postaci pieniężnej na rzecz jednostek sektora finansów publicznych;

6) odszkodowania należne jednostkom sektora finansów publicznych;

7) kwoty uzyskane przez jednostki sektora finansów publicznych z tytułu udzielonych poręczeń i gwarancji;

8) dochody ze sprzedaży majątku, rzeczy i praw, niestanowiące przychodów w rozumieniu ust. 1 pkt 4 lit. a i b.

Wobec powyższego należy uznać, że wypłacane ze środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (PFRON) miesięczne dofinansowanie do wynagrodzeń pracowników niepełnosprawnych (stanowiące refundację wynagrodzeń wypłaconych pracownikom niepełnosprawnym przez pracodawcę) nie przysługuje m.in.  samodzielnym publicznym zakładom opieki zdrowotnej (SPZOZ) oraz zakładom aktywności zawodowej (ZAZ) funkcjonującym w formie samorządowych zakładów budżetowych, które są jednostkami sektora finansów publicznych finansującymi swoją działalność (w tym wynagrodzenia pracowników) ze środków publicznych [3].

W związku z tym, że ustawa o finansach publicznych nie przewiduje dalszego funkcjonowania instytucji rachunków dochodów własnych (poza rachunkami dochodów własnych jednostek oświatowych), niedopuszczalne stało się utworzenie nowego rachunku dochodów własnych, a rachunki już istniejące, zgodnie z art. 93 ustawy z 27 sierpnia 2009 r. – Przepisy wprowadzające ustawę o finansach publicznych[4], zostały zlikwidowane najpóźniej w dniu 30 czerwca 2011 r.[5] Dla wielu podmiotów oznaczało to niemożność uzyskiwania dofinansowań do wynagrodzeń na zatrudnionych pracowników niepełnosprawnych.

Jednakże ustawodawca postanowił dokonać zmian w tym zakresie i wyeliminować sytuację, w której wiele instytucji i jednostek organizacyjnych, które zatrudniają osoby niepełnosprawne, nie może uzyskiwać dofinansowań do wynagrodzeń pracowników niepełnosprawnych z tego tylko powodu, że są one finansowane (choćby częściowo) ze środków publicznych.  Dlatego też na podstawie uchwalonej ustawy z 28 czerwca 2012 r. o zmianie ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych oraz niektórych innych ustaw, dalej jako nowelizacja, podmioty finansowane ze środków publicznych mają mieć możliwość uzyskania dofinansowania do wynagrodzeń pracowników niepełnosprawnych. Stanowi o tym dodany ust. 8 do art. 26b ustawy o rehabilitacji.

Jak wskazano w uzasadnieniu do nowelizacji tej ustawy, celem nowego przepisu jest umożliwienie otrzymania dofinansowania ze środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych do wynagrodzeń pracowników zatrudnionych w sektorze finansów publicznych, których wynagrodzenia finansowane są ze środków publicznych pochodzących ze sprzedaży wyrobów i usług świadczonych przez jednostki sektora finansów publicznych. Zmiana umożliwi podmiotom o szczególnym charakterze (np. samorządowym zakładom aktywności zawodowej, publicznym zakładom opieki zdrowotnej) stabilne korzystanie z dofinansowania, jeżeli wynagrodzenia pracowników niepełnosprawnych zostało sfinansowane ze środków określonych w tym przepisie[6].

Przepis art. 26b ust. 8 stanowi, iż przepisu ust. 7 (stanowiącego, że dofinansowanie nie przysługuje do wynagrodzenia pracownika w części, w której jest ono finansowane ze środków publicznych) nie stosuje się w przypadku, gdy pracodawca sfinansował wynagrodzenie pracownika:

Oznacza to, że we wskazanych wyżej przypadkach pracodawca będzie mógł ubiegać się o dofinansowanie do wynagrodzeń na zatrudnionych pracowników niepełnosprawnych. Przysługuje ono na pracowników zatrudnionych na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania lub spółdzielczej umowy o pracę. Dofinansowań nie otrzymuje natomiast pracodawca na osoby niepełnosprawne zatrudnione na podstawie umów cywilnoprawnych.

Dofinansowanie do wynagrodzeń pracowników niepełnosprawnych wypłaca Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych po złożeniu wniosku przez pracodawcę. Wnioski składa się co miesiąc, w terminie do 20 dnia miesiąca po miesiącu, którego wniosek dotyczy. Oprócz wniosku o wypłatę miesięcznego dofinansowania za dany miesiąc (Wn-D) pracodawca składa również miesięczne informacje o wynagrodzeniach, zatrudnieniu i stopniach niepełnosprawności pracowników niepełnosprawnych (INF-DP). Informacje i wniosek pracodawca przekazuje w formie dokumentu elektronicznego przez teletransmisję danych oraz pobiera drogą elektroniczną potwierdzenie wysłanej informacji lub wniosku. Pracodawca może przekazać informacje i wniosek również w formie dokumentu pisemnego.

Ustawa z dnia 28 czerwca 2012 r. o zmianie ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych oraz niektórych innych ustaw wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia (podpisana przez Prezydenta RP 10 sierpnia 2012 r.) Powyższy zapis dotyczący dofinansowań dla podmiotów korzystających ze środków publicznych ma wejść w życie pierwszego dnia miesiąca następującego po upływie miesiąca od dnia ogłoszenia nowelizacji ustawy, czyli od 1 października 2012 r. Dzięki temu np. zakład aktywności zawodowej (ZAZ), który jest wyodrębnioną organizacyjnie i finansowo jednostką, o której utworzenie mogą ubiegać się m.in. gmina i powiat, będzie mógł ubiegać się o dofinansowanie do wynagrodzeń zatrudnionych pracowników niepełnosprawnych, składając za miesiąc październik do dnia 20 listopada br. wniosek o dofinansowanie, oczywiście przy spełnianiu pozostałych warunków uregulowanych przepisami art. 26a – 26c ustawy o rehabilitacji.

Mateusz Brząkowski

doradca prawny Polskiej Organizacji Pracodawców Osób Niepełnosprawnych

Źródło: Prawo Pomocy Publicznej