11 lip Ograniczona pomoc publiczna – perspektywa dla niepełnosprawnych. Wywiad z prezesem Zarządu Polskiej Organizacji Pracodawców Osób Niepełnosprawnych dla Prawa i Pomocy Publicznej
W 2014 r. ma wejść w życie nowe rozporządzenie Komisji Europejskiej w sprawie uznania niektórych kategorii pomocy za zgodne ze wspólnym rynkiem w zastosowaniu art. 107 i 108 Traktatu o Funkcjonowaniu Unii Europejskiej (ogólne rozporządzenie w sprawie wyłączeń blokowych), które zastąpi obecnie obowiązujące rozporządzenie. Co to oznacza dla pracujących osób niepełnosprawnych?
Pomoc publiczna w postaci dofinansowań do wynagrodzeń funkcjonuje w polskim systemie prawnym w obecnym kształcie od 1 stycznia 2009 r. na podstawie ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (t. j. Dz. U. 2011 r. Nr 127 poz. 721).
Podstawą do udzielania wszelkiej pomocy publicznej przedsiębiorstwom przez Państwo, w tym i dofinansowań do wynagrodzeń osób z niepełnosprawnością, jest obecnie rozporządzenie Komisji Europejskiej (WE) nr 800/2008 z dnia 6 sierpnia 2008 r. (Dz. Urz. UE L 214 z 9.8.2008 r., str. 3) Obecne rozporządzenie KE będzie obowiązywało do 31 grudnia 2013 roku.
Jednakże przepisy zawarte w projekcie nowego rozporządzenia zawierają bardzo niekorzystne rozwiązanie. Przepis Artykułu 1 ust. 2 projektu rozporządzenia KE stanowi, iż przepisów nowego rozporządzenia nie można stosować do programów, dla których planowane lub ostatecznie rocznie dokonywane wydatki osiągają poziom 0,01% produktu krajowego brutto (PKB) dla kraju członkowskiego w poprzednim roku kalendarzowym (dla Polski stanowi to 150 mln zł), jak i programy, których ostateczny roczny budżet osiągnie wartość 100 milionów EURO. Takie programy wymagają notyfikacji z zastosowaniem Traktatu o Funkcjonowaniu Unii Europejskiej najpóźniej w ciągu sześciu miesięcy od daty, w której przekroczenie dopuszczalnej pomocy miało miejsce.
Innymi słowy, jeśli jakiś program udzielania pomocy przekracza jedną z wartości: 0,01% PKB (około 159 mln zł) lub 100 mln EURO (czyli około 420 mln zł) – to państwo członkowskie może jej udzielić tylko pod warunkiem wystąpienia o indywidualną zgodę do Komisji Europejskiej, czyli notyfikację, procedurę o charakterze wyjątkowym. Obecny budżet PFRON przeznaczony na miesięczne dofinansowania to ok. 3 mld złotych. Kwota ta kilkukrotnie przekracza więc limit wskazany w projekcie rozporządzenia KE.
Czy ograniczenia w udzielaniu pomocy publicznej dotyczą tylko Polski?
Rozporządzenie w sprawie wyłączeń blokowych dotyczy wszystkich państw członkowskich Unii Europejskiej. Dlatego też planowane limity 0,01% PKB (159 mln zł) oraz 100 mln EURO (420 mln zł) mają obowiązywać każde z tych państw.
Przedsiębiorcy nie będą chcieli zatrudniać osób niepełnosprawnych?
Zapis proponowany w projekcie nowego rozporządzenia dotyczący wprowadzenia rocznego limitu pomocy publicznej godzi w interesy polskich przedsiębiorców, którzy zatrudniają pracowników z niepełnosprawnością. Pomoc w formie subsydiów płacowych przyniosła oczekiwane efekty, poprawiając sytuację osób niepełnosprawnych na rynku pracy i zwiększając ich zatrudnienie. Od 2009 r. w Polsce nastąpił wzrost wskaźnika zatrudnienia osób z niepełnosprawnością. Pomoc ta stanowi ważne i skuteczne narzędzie wspierania zatrudnienia osób z niepełnosprawnością. Jest to obecnie najbardziej atrakcyjny dla pracodawców instrument zachęcający do zatrudniania osób niepełnosprawnych.
Roczne wydatki budżetowe na SOD to ok. 3 miliardy złotych. Jest to wielkość znacznie przewyższająca próg pomocy określony w art. 1 projektu nowego rozporządzenia. Okrojenie wydatków na ten cel do poziomu 159 milionów złotych oznacza faktyczną likwidację tej formy pomocy.
Biorąc pod uwagę roczne wydatki PFRON na pomoc publiczną w formie subsydiów płacowych, obecnie obowiązujący system dofinansowań do wynagrodzeń osób niepełnosprawnych musiałby zostać notyfikowany już po jednym miesiącu realizacji. Ponadto wprowadzenie limitu kwotowego może spowodować postawienie części przedsiębiorców w stan likwidacji bądź upadłości, przy jednoczesnym zwalnianiu pracowników z niepełnosprawnością.
POPON podejmuje szereg działań zmierzających do zmiany tego niekorzystnego rozporządzenia. Jakie są to działania?
Polska Organizacja Pracodawców Osób Niepełnosprawnych przekazała swoje negatywne stanowisko dotyczące projektu rozporządzenia m.in. do Komisji Europejskiej, Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, Prezesa Rady Ministrów Donalda Tuska, Ministra Pracy i Polityki Społecznej Władysława Kosiniaka–Kamysza. Ponadto spotykaliśmy się z europosłami m.in. z Jerzym Buzkiem oraz z marszałkami województw, w celu poinformowania ich o skali problemu. Prowadzimy także kampanię informacyjną na ten temat, zachęcając przedsiębiorców i osoby niepełnosprawne do wysyłania indywidualnych protestów w sprawie niekorzystnego rozporządzenia.
Jan Zając Prezes Zarządu Polskiej Organizacji Pracodawców Osób Niepełnosprawnych
