13 cze Interwencja WRDS z inicjatywy POPON ws. wykładni przepisów PFRON – zagrożenie dla rynku pracy osób z niepełnosprawnościami
Z inicjatywy Macieja Szykuły, Przewodniczącego Wielkopolskiej Rady Wojewódzkiej Polskiej Organizacji Pracodawców Osób Niepełnosprawnych (POPON), Wojewódzka Rada Dialogu Społecznego w województwie lubuskim w dniu 12 maja 2025 r. przyjęła stanowisko dotyczące poważnych nieprawidłowości w sposobie interpretacji przepisów prawa przez Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (PFRON).
Problem: błędna wykładnia przepisów, blokowanie dofinansowań, żądania zwrotów
Stanowisko WRDS dotyczy nieprawidłowej i oderwanej od treści ustaw wykładni art. 26a ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, jaką przyjmuje obecnie PFRON. Konsekwencje tej interpretacji są dramatyczne dla wielu pracodawców zatrudniających osoby niepełnosprawne – dochodzi do:
- odmowy wypłat należnych dofinansowań do wynagrodzeń,
- żądań zwrotu wcześniej przyznanych środków,
- wielo-miesięcznych wstrzymań wypłat,
- a w efekcie zagrożenia utratą miejsc pracy przez osoby niepełnosprawne i destabilizacji całego sektora zatrudnienia wspomaganego.
W czym tkwi problem?
Kluczowy zarzut WRDS dotyczy rozbieżności między literalnym brzmieniem przepisów a praktyką stosowaną przez PFRON, m.in.:
- PFRON odmawia dofinansowań, jeżeli przedsiębiorca ma układ ratalny z ZUS, mimo że zgodnie z prawem (art. 29 ust. 5 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych) nie oznacza to opóźnienia w zapłacie składek.
- Fundusz błędnie interpretuje wymóg terminowego opłacania składek, rozciągając go na wszystkich pracowników, a nie tylko osoby niepełnosprawne – co jest niezgodne z jednolitą wykładnią sądową.
- Opiera swoje oceny na dacie zaksięgowania wpłaty przez ZUS, a nie na rzeczywistej dacie zapłaty przez pracodawcę – co w przypadku układów ratalnych prowadzi do fałszywych wniosków o naruszeniu terminów.
Skutki dla rynku pracy
Z powodu tej praktyki:
- Pracodawcy zatrudniający osoby z niepełnosprawnościami są narażeni na nieprzewidywalność i destabilizację finansową.
- Wstrzymywanie wypłat na kilka miesięcy pogarsza płynność finansową zakładów pracy chronionej i innych firm korzystających ze wsparcia PFRON.
- Dochodzi do naruszenia zasady zaufania obywateli do państwa i pewności prawa, co WRDS podkreśliła w treści stanowiska.
Apel WRDS i rola POPON
WRDS – z inicjatywy Macieja Szykuły – zaapelowała do Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej oraz Premiera RP o pilną interwencję i:
- ujednolicenie wykładni przepisów z uwzględnieniem dotychczasowego orzecznictwa,
- zmianę przepisów, które obecnie pozostawiają zbyt duże pole do uznaniowości,
- skrócenie czasu trwania czynności sprawdzających i ograniczenie możliwości blokowania wypłat bez wyraźnej podstawy prawnej.
POPON podkreśla, że obecna sytuacja zagraża funkcjonowaniu całego systemu wspierania zatrudnienia osób z niepełnosprawnościami i stoi w sprzeczności z deklaracjami rządu o partnerstwie i deregulacji prawa.
Maciej Szykuła, przewodniczący Rady Wojewódzkiej POPON, zaznaczył:
„Naszym obowiązkiem jest reagować, gdy praktyka administracji przeczy zdrowemu rozsądkowi i zagraża zatrudnieniu osób z niepełnosprawnościami. Pracodawcy potrzebują stabilnych, przewidywalnych warunków – nie biurokratycznego chaosu”.
