12 lip Nasze Sprawy: Apel POPON do Ministra Łukasza Krasonia w sprawie zmiany SOD i systemu orzecznictwa
W dniu 10 lipca 2024 r. Polska Organizacja Pracodawców Osób Niepełnosprawnych (POPON) skierowała do Pana Ministra Łukasza Krasonia, Pełnomocnika Rządu ds. Osób Niepełnosprawnych, pismo dotyczące kluczowych kwestii dla środowiska osób z niepełnosprawnościami oraz przedsiębiorców zatrudniających te osoby.
Szanowny Panie Ministrze,
Polska Organizacja Pracodawców Osób Niepełnosprawnych zwraca się z interwencją w sprawach bardzo ważnych dla środowiska osób z niepełnosprawnościami oraz zatrudniających ich przedsiębiorców. Z coraz większym zniecierpliwieniem czekamy na zapowiedziane przez Pana Ministra Łukasza Krasonia – Pełnomocnika Rządu ds. Osób Niepełnosprawnych podwyżki dofinansowań do wynagrodzeń pracowników z niepełnosprawnością oraz zmiany dotyczący orzecznictwa o niepełnosprawności, które w obecnym kształcie obowiązują do dnia 30 września 2024 r.
I.
Jednym z głównych tematów aktualnie poruszanych w środowisku pracodawców zatrudniających osoby z niepełnosprawnościami jest kwestia nowelizacji dotyczącej podwyższenia kwoty dofinansowania do wynagrodzeń pracowników z niepełnosprawnościami.
Pełnomocnik Rządu ds. Osób Niepełnosprawnych Łukasz Krasoń, wspólnie z Ministerstwem Finansów zaproponował zwiększenie o 15% ustawowych stawek dofinansowań do wynagrodzeń (komunikat z dnia 22.04.2024 r.)-
Szacunki zakładają łączne wydatki rzędu 220 mln zł w 2024 r. i 550 mln zł w 2025 r. Przyjęto zwiększenie stawek dofinansowań:
– dla stopnia znacznego kwota bazowa 2760 zł (wcześniej 2400zł)
– dla stopnia umiarkowanego kwota bazowa 1550 zł (wcześniej 1350zł)
– dla stopnia lekkiego kwota bazowa 575zł (wcześniej 500zł)
Dodatkowo dla schorzeń szczególnych dofinansowanie wzrasta o odpowiednio 1380zł, 1035zł, 690zł (wcześniej 1200zł, 900zł lub 600zł), w zależności od wykazanego wyżej stopnia niepełnosprawności.
Zaproponowane przez MRPiPS rozwiązanie dotyczące zwiększenia kwoty SOD było wspólnym sukcesem środowisk pracodawców, które od wielu miesięcy apelowało o wzrost kwot dofinansowania do wynagrodzeń pracowników niepełnosprawnych.
Minister Krasoń zapewnił również, że choć istnieje ryzyko, że procedowanie projektu zmian w SOD może się przedłużyć, to w przypadku opóźnień nowelizacja wejdzie w życie z mocą wsteczną od wynagrodzeń wypłaconych za lipiec 2024 roku.
Doceniamy działania Biura Pełnomocnika Rządu ds. Osób Niepełnosprawnych na rzecz wsparcia pracodawców zatrudniających osoby z niepełnosprawnościami. Jednakże jesteśmy bardzo zaniepokojeni samym procesem wdrażania tej nowelizacji. Minęło już pierwsze półrocze 2024 r., a żaden projekt ustawy zwiększającej subsydia płacowe w ustalonym wcześniej zakresie nie był przedmiotem prac Rady Ministrów, a tym bardziej żaden projekt nie wpłynął do Sejmu RP. Tym samym pracodawcy pozostawieni zostali sami sobie, bez żadnych konkretnych komunikatów wskazujących kiedy proces legislacyjny związany z podwyższeniem kwoty SOD wejdzie w życie. Ma to wpływ m.in. na bieżące procesy rekrutacyjne oraz politykę planowania zatrudnienia w firmach do końca tego roku oraz na rok 2025 r.
II.
Kolejną ważną kwestią sygnalizowaną przez Pełnomocnika Rządu ds. Osób Niepełnosprawnych było przygotowanie projektu ustawy dotyczącej zmian w orzecznictwie, regulującej zmiany po dniu 30 września 2024 r., kiedy przestaną już obowiązywać przepisy dotyczące wydłużania z mocy prawa obowiązujących już orzeczeń.
Wejścia w życie ustawy z dnia 19 grudnia 2023 r. spowodowało, że dotychczas przedłużane orzeczenia zachowają swoją ważność tylko do końca września 2024 r. Dlatego też jesteśmy zaniepokojeni informacjami o ponownych problemach wiązanych z terminem oczekiwania na nowe orzeczenia w PZO, co może spowodować powtórkę z sytuacji przed końcem 2023 r., kiedy to wnioski osób z niepełnosprawnością o nowe orzeczenie były rozpatrywane kilkumiesięcznym opóźnieniem, uniemożliwiając im otrzymanie orzeczenia przed utratą ważności poprzedniego.
Z chwilą, gdy orzeczenie traci ważność, pracownik ma status osoby pełnosprawnej. Nie przysługują mu dodatkowe uprawnienia pracownicze, takiej jak skrócona norma czasu pracy, dodatkowa przerwa w pracy, zakaz pracy w godzinach nadliczbowych i porze nocnej. Osoby ze znacznym lub umiarkowanym stopniem niepełnosprawności nie mogą też korzystać ze zwolnienia w celu uczestniczenia w turnusie rehabilitacyjnym lub w celu wykonania badań specjalistycznych, zabiegów leczniczych lub usprawniających.
Z kolei pracodawca zatrudniający osoby z niepełnosprawnościami, bez aktualnego orzeczenia pracowników tracą możliwość uzyskiwania na bieżąco pomocy w formie np. dofinansowań do wynagrodzeń z PFRON, nie mogą także wydatkować środków zakładowego funduszu rehabilitacji osób niepełnosprawnych (ZFRON).
W związku z opisanymi wyżej problemami, uprzejmie proszę Pana Ministra o pilne działania w celu uregulowania kwestii zmian w SOD oraz przedstawienia rozwiązania regulującego zmiany w orzecznictwie o niepełnosprawności.
Z wyrazami szacunku
Jan Zając
Prezes Zarządu Krajowego
