PIP: Główny Inspektor Pracy przedstawiła sprawozdania

Sejm Rzeczypospolitej Polskiej na posiedzeniu 17 marca 2021 r. rozpatrzył sprawozdania z działalności Państwowej Inspekcji Pracy w latach 2018 i 2019. Przedstawiła je Główny Inspektor Pracy Katarzyna Łażewska-Hrycko.

Poinformowała Izbę, że PIP przeprowadziła 80 tys. kontroli w 2018 r. i 73 tys. kontroli w 2019 r. Priorytetowe znaczenie miały w nich obszary, gdzie naruszenia prawa pociągają za sobą szczególnie dotkliwe skutki dla pracujących i ich rodzin. Do takich należą czas pracy oraz wypłata wynagrodzeń i innych świadczeń ze stosunku pracy.

W latach 2018–2019 inspektorzy pracy przeprowadzili prawie 2,4 tys. kompleksowych kontroli w tym zakresie. W co czwartym skontrolowanym podmiocie stwierdzili naruszenia przepisów dotyczących ewidencji czasu pracy.

Bardzo często mieli też do czynienia z naruszeniem prawa polegającym na zawieraniu umów cywilnoprawnych w warunkach charakterystycznych dla stosunku pracy. Dotyczyło to zwłaszcza branży budowlanej, hotelarskiej, gastronomicznej oraz handlu i napraw. Aktualny, co podkreśliła z mównicy sejmowej szefowa PIP, pozostaje zatem wniosek o wprowadzenie do polskiego ustawodawstwa instrumentów, które pozwalałyby na skuteczne eliminowanie takich praktyk.

W obu okresach sprawozdawczych inspektorzy pracy kontynuowali realizowanie długofalowych działań nadzorczo-kontrolnych w ramach programu wzmożonego nadzoru nad wybraną grupą zakładów charakteryzujących się wysokimi wskaźnikami wypadkowości i chorób zawodowych. Działania PIP przyniosły znaczącą poprawę warunków pracy w większości tych zakładów.

Branżą pozostającą od lat pod szczególnym nadzorem inspekcji pracy jest budownictwo. W latach 2018-2019 inspektorzy pracy przeprowadzili na placach budów ponad 9 tys. kontroli. Nieprawidłowości w zakresie bezpiecznego wykonywania prac budowlanych stwierdzono w prawie 90% kontroli.

Inspekcja kontynuowała strategię pierwszej kontroli. Pierwsza kontrola ma w tej formule charakter audytu i z założenia jest bezsankcyjna, pod warunkiem niewystępowania rażących naruszeń przepisów. Dla oceny skuteczności realizowanej strategii inspektorzy pracy przeprowadzili łącznie 2800 kontroli, podczas których sprawdzali realizację wydanych zaleceń. W większości przypadków nieprawidłowości nie powtórzyły się, co wskazuje, że kampania przyniosła oczekiwany efekt, zapewniając bezpieczniejsze warunki pracy i przestrzeganie zasad praworządności.

„Prezentowane dziś sprawozdania są świadectwem zaangażowania inspektorów pracy i wspierających ich pracowników merytorycznych w realizację ustawowych zadań. W latach 2018–2019 inspektorzy pracy zlikwidowali bezpośrednie zagrożenia dla życia i zdrowia ponad 123 tys. pracujących. W efekcie naszych działań prawie 10 tys. osób otrzymało umowy o pracę w miejsce dotychczasowych umów cywilnoprawnych, a 133 mln zł niewypłaconych należności trafiło do poszkodowanych pracowników. Inspektorzy pracy wyegzekwowali także zaległy urlop dla ponad 48 tys. osób” – stwierdziła pod koniec wystąpienia Katarzyna Łażewska-Hrycko.

Pozytywną opinię Rady Ochrony Pracy w sprawie obu przedłożonych sprawozdań przedstawił jej przewodniczący poseł Janusz Śniadek. Wyraził uznanie dla wszystkich pracowników Państwowej Inspekcji Pracy. W kontekście zwiększania efektywności i skuteczności działań PIP podkreślił potrzebę przyznania inspektorom pracy prawa do wydawania decyzji administracyjnych, przekształcających umowy cywilnoprawne w umowy o pracę w sytuacji ewidentnego naruszania art. 22 Kodeksu pracy, a także potrzebę zniesienia obowiązku przedstawiania dodatkowego upoważnienia do prowadzenia kontroli.

W imieniu połączonych Komisji: do Spraw Kontroli Państwowej oraz Polityki Społecznej i Rodziny przyjęcie sprawozdań rekomendował Sejmowi poseł Grzegorz Lorek. „Chciałem w imieniu przewodniczącego oraz prezydium i wszystkich członków komisji pozytywnie zaopiniować działalność kontrolną i nadzorczą Państwowej Inspekcji Pracy w latach 2018 i 2019. Na ręce wszystkich pracowników, pani inspektor, proszę przyjąć podziękowania za wasz trud na wszystkich szczeblach, bo bez Państwowej Inspekcji Pracy, zdajemy sobie sprawę, nasza ojczyzna byłaby zupełnie inna” – powiedział poseł sprawozdawca.

W dyskusji klubowej posłowie dziękowali pracownikom Państwowej Inspekcji Pracy i wyrażali uznanie dla ich działań w latach sprawozdawczych. Niemniej, tylko Prawo i Sprawiedliwość rekomendowało przyjęcie sprawozdań. Koalicja Obywatelska złożyła wniosek o odrzucenie obu dokumentów, wskazując na nieprawidłowości w zarządzaniu urzędem w latach 2018-2019, jakich dopuściło się ówczesne jego kierownictwo. Podobnie krytycznie do tych poczynań odniosła się Koalicja Polska, której przedstawiciel określił lata sprawozdawcze mianem „przykrego, ciemnego obrazu w funkcjonowaniu Państwowej Inspekcji Pracy”. Przedstawiciel Lewicy skupił się natomiast w swoim wystąpieniu na nieprawidłowościach w zakresie praworządności w stosunkach pracy ujawnianych przez inspektorów pracy i zapowiedział inicjatywę swojego klubu dotyczącą nowelizacji ustawy o PIP, która miałaby dać inspektorom silniejsze uprawnienia.

Do głosowania nad sprawozdaniami Sejm ma przystąpić w bloku głosowań 30 marca br.

Fot. Kancelaria Sejmu/Łukasz Błasikiewicz