31 paź Pomoc indywidualna z ZFRON. Artykuł POPON w Gazecie Podatkowej
Zakład pracy chronionej to szczególne miejsce pracy dla osób niepełnosprawnych. Obowiązkiem przedsiębiorcy prowadzącego taki zakład jest utworzenie zakładowego funduszu rehabilitacji osób niepełnosprawnych (ZFRON). Fundusz służy finansowaniu działań z zakresu rehabilitacji zawodowej, społecznej i leczniczej.
Pula środków na pomoc indywidualną
Nie mniej niż 10% środków zgromadzonych na ZFRON musi być przeznaczonych na działania stricte dedykowane osobistym potrzebom osób niepełnosprawnych, określane jako pomoc indywidualna.
Pracodawca może, kosztem puli ogólnej, przeznaczyć na cele pomocy indywidualnej więcej środków – decydując o tym, nie musi dopełniać żadnych formalności. Należy podkreślić, że w żadnej sytuacji nie jest dopuszczalne, aby na ten cel pracodawca przeznaczył mniej niż 10% środków. Jeśli nie jest możliwe wykorzystanie środków na cele związane z pomocą indywidualną we wskazanym udziale do końca roku, następującego po roku, w którym środki zostały naliczone na ZFRON, niewykorzystana kwota podlega zwrotowi do PERON.
Katalog wydatków
W ramach pomocy indywidualnej wsparcie może zostać udzielone m.in. na sfinansowanie kosztów leczenia, zakupu leków, sprzętu rehabilitacyjnego i innych wyrobów medycznych. Z ZFRON można też pokryć koszty adaptacji i wyposażenia mieszkań, a także finansować rozmaite działania służące wypoczynkowi, rekreacji, rozwojowi kultury fizycznej, jak również podnoszenia poziomu wykształcenia czy rozwijania zainteresowań.
Wśród celów, które często wspierane są z funduszu rehabilitacji, należy wskazać finansowanie ryczałtu za używanie własnego pojazdu mechanicznego do własnych potrzeb. Ten cel może być realizowany jedynie wobec osób zaliczonych do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności oraz lekkiego stopnia niepełnosprawności z uszkodzeniem narządu ruchu. Sfinansować można także wydatki na dowożenie pracownika innym środkiem transportu, jednak nie może to być finansowanie biletów.
Zasady przyznawania pomocy
Pomoc indywidualna jest przyznawana przez pracodawcę na podstawie ustanawianego przez niego regulaminu wykorzystania środków ZFRON. W tym dokumencie określa się tryb wnioskowania o pomoc i sposób rozpatrywania wniosków.
Pracodawca musi zadbać, aby pomoc indywidualna miała charakter socjalny, a więc związany z zaspokojeniem potrzeb materialnych i bytowych. Zasada ta niesie za sobą obowiązek adresowania pomocy do osób, których sytuacja materialna i losowa jest trudna. Prawo nie definiuje, kiedy należy uznać, że sytuacja pracownika jest właśnie taka. Przyjąć należy, że pomoc tę należy kierować do osób, których nie stać na finansowanie wydatków na rehabilitację. Pracodawca może przyjąć, że pracownik, którego dochody w przeliczeniu na członka rodziny są mniejsze niż określona przez niego kwota, nie ma możliwości samodzielnie finansować swoich wydatków i powinien uzyskać wsparcie. Wysokość tej kwoty należy ustalić uwzględniając koszty życia w rejonie, w którym znajduje się zakład. Jednak nawet pracownik osiągający wysokie dochody może znaleźć się w trudnej sytuacji losowej i materialnej. Jeśli specyfika jego choroby wymaga kosztownych zabiegów lub leków, może się okazać, że i taka osoba może być objęta wsparciem. Mając to na uwadze, regulamin ZFRON w zakładzie powinien nie tylko wskazywać na możliwość ubiegania się o pomoc przez pracowników, których dochody nie przekraczają wskazanego limitu, ale też wskazywać na możliwość udzielenia jej tym pracownikom, których dochody przekraczają wskazany limit, a potrzeba dokonania wydatku przekracza jego możliwości finansowe w danej chwili.
Wnioskowanie o pomoc
Pomoc indywidualna udzielana jest pracownikowi legitymującemu się aktualnym orzeczeniem o niepełnosprawności na podstawie jego wniosku. Pomoc dostępna jest także dla byłych pracowników zakładu.
Rozporządzenie w sprawie ZFRON szczegółowo określa, jakie dane powinien zawierać wniosek o udzielenie pomocy indywidualnej. Powinien on zawierać imię i nazwisko, numer PESEL, a w przypadku jego braku – numer dokumentu potwierdzającego tożsamość. Ponadto określony powinien być cel (np. zakup leków), forma (pożyczka czy forma bezzwrotna) i kwota wnioskowanej pomocy. Pracownik musi ponadto przedstawić uzasadnienie udzielenia pomocy, a także oświadczenie o dochodzie i liczbie członków rodziny pozostających we wspólnym gospodarstwie domowym.
Wniosek o udzielenie pomocy indywidualnej musi zawierać wszystkie informacje, jakich wymagają przepisy. Brak choćby jednej powoduje, że pracodawca nie powinien rozpatrzyć wniosku pozytywnie, a jeśli to uczyni, naraża się na uznanie wydatku za dokonanego niezgodnie z ustawą. Poza tym, wniosek nie może zawierać informacji wykraczających poza wskazany zakres.
Przyznanie pomocy
Decyzję o przyznaniu pomocy podejmuje sam pracodawca lub upoważniona przez niego osoba. To on musi rozstrzygnąć, czy cel wydatku jest zgodny z rozporządzeniem w sprawie ZFRON. W tym celu pracodawca może w regulaminie zastrzec, że wniosek powinien uprzednio być zaopiniowany przez inne osoby, na przykład pielęgniarkę i psychologa. Nie ma jednak obowiązku powoływania komisji rehabilitacyjnej.
Pracodawca, podejmując decyzję o przyznaniu pomocy, wskazuje, czy ma być ona udzielona w formie bezzwrotnej, czy też w formie pożyczki. W ostatnim przypadku zobowiązanie do zwrotu może być umorzone w przyszłości.
Przepisy nie precyzują, w jaki sposób pomoc ma być pracownikowi wypłacona. Może to być wypłata gotówkowa z kasy funduszu, jak i przelew na jego rachunek bankowy. Dopuszczalne jest także przelanie środków na rachunek bankowy dostawcy produktu lub usługi, którą pracownik zamierza zakupić. Może być też tak, że pracodawca zakupi produkt lub usługę i przekaże ją pracownikowi, dbając o to, by nabywcą na rachunku był pracownik.
Podstawa prawna
Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 19.12.2007 r. w sprawie ZFRON (Dz. U. z 2015 r. poz. 1023)
Autor: Paweł Czapliński, Polska Organizacja Pracodawców Osób Niepełnosprawnych
Źródło: Gazeta Podatkowa
