28 mar Przekształcenie ZPChr z przeniesieniem pracowników. Artykuł POPON w Gazecie Podatkowej
Rozwój przedsiębiorstwa i okoliczności rynkowe wymuszają na przedsiębiorcach zmiany w sposobie organizowania ich przedsiębiorstw. Często polegają one na połączeniu lub ich podziale. Tego rodzaju działania u pracodawcy będącego zakładem pracy chronionej (ZPChr) niosą za sobą konsekwencje nie tylko w wymiarze organizacyjnym czy podatkowym. W takiej firmie mogą rodzić dodatkowe obowiązki i narażać na skutki, takie jak utrata statusu lub środków zakładowego funduszu rehabilitacji.
Status ZPChr nadawany jest pracodawcy w drodze decyzji wojewody. Dlatego przekształcenia rodzą obowiązek zgłoszenia tego faktu do wojewody Ustawa o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych określa kilka trybów dokonywania przekształceń i ich skutków dla statusu zakładu pracy chronionej. Inaczej niż w prawie handlowym, tutaj bez znaczenia pozostaje forma prawna podmiotu przed i po przekształceniu. Ważny jest natomiast sposób podziału zatrudnienia w wyniku tego procesu.
Włączenie innego przedsiębiorstwa do ZPChr
Ta forma zmian, w świetle ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, zwanej ustawą o rehabilitacji, jest w najwyższym stopniu neutralna dla prawa do posiadania statusu i uprawnień z niego wynikających. Chodzi tu bowiem o sytuację, w której dotychczasowy zakład nadal działa, zwiększając jedynie swoje zasoby ludzkie i majątkowe, stanowiące składniki innego przedsiębiorstwa. Jeśli sytuacja ta nie powoduje spadku wskaźnika zatrudnienia osób niepełnosprawnych poniżej 50% lub 30% osób, 0 których mowa w art. 28 ust. 1 pkt 1 lit. b) ustawy o rehabilitacji, wówczas zmiany te nie będą miały wpływu na status zakładu.
Wydzielenie części przedsiębiorstwa
Wydzielenie przedsiębiorstwa bez przenoszenia osób niepełnosprawnych polega na wyłączeniu ze składników zakładu pracy chronionej zasobów majątkowych 1 ludzkich. Przeniesienie do nowo tworzonego podmiotu jedynie osób pełnosprawnych nie będzie miało żadnego wpływu na prawo do posiadania statusu ZPChr przez dotychczasowy, jak i przejmujący pracowników zakład.
Trzeba jednak zwrócić uwagę, czy wśród składników majątkowych przenoszonych do wydzielonego przedsiębiorstwa nie znajdują się środki trwałe zakupione ze środków zakładowego funduszu rehabilitacji osób niepełnosprawnych, których wartość nie została w pełni pokryta odpisami amortyzacyjnymi. Przeniesienie tych składników jest w istocie formą ich zbycia. Tym samym ich rynkowa wartość, stwierdzona na podstawie wyceny, pomniejszona o wartość dokonanych odpisów amortyzacyjnych, podlega obowiązkowi zwrotu na rachunek ZFRON w terminie 7 dni od dnia przeniesienia prawa własności tego składnika majątkowego do nowego przedsiębiorstwa.
Znaczący wpływ na status ZPChr może mieć sytuacja, w której do nowo tworzonego przedsiębiorstwa oprócz składników majątkowych i osób pełnosprawnych przenoszeni są pracownicy niepełnosprawni. Chodzi tu o sytuację, w której stają się oni pracownikami nowego przedsiębiorstwa na podstawie art. 231 § 1 Kodeksu pracy (Dz. U. z 2018 r. poz. 917 ze zm.). W takich okolicznościach fakt ten nie tylko skutkuje obniżeniem, mogącego prowadzić do utraty wymaganego wskaźnika. Przede wszystkim jednak stwarza możliwość natychmiastowego uzyskania statusu ZPChr przez podmiot nowo tworzony (art. 30 ust. 2a pkt la ustawy o rehabilitacji), co w normalnym trybie wymaga okresu 12-miesięcznego. Naturalnie mowa tu o sytuacji, w której w nowym przedsiębiorstwie wskutek wydzielenia zatrudnionych zostanie co najmniej 25 osób w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy, w tym 50% osób niepełnosprawnych lub 30% osób, o których mowa w art. 28 ust. 1 pkt 1 lit. b) ustawy o rehabilitacji. Nowy zakład musi także dopełnić obowiązków związanych z odbiorem stanowisk przez Państwową Inspekcję Pracy oraz zapewnić doraźną i specjalistyczną opiekę medyczną.
Skutkiem takiego przekształcenia prowadzącego do nadania statusu nowemu pracodawcy jest przeniesienie części środków ZFRON znajdujących się w dyspozycji przekształcanego przedsiębiorstwa do nowego podmiotu, w części proporcjonalnej do udziału liczby przenoszonych pracowników w ogólnej liczbie pracowników przed podziałem. Ustalenie to dokonywane jest w oparciu o stany zatrudnienia wykazywane w etatach.
Innym ważnym skutkiem takiej formy przekształcenia jest brak konieczności wnoszenia na rachunek ZFRON części niezamortyzowanej środków trwałych zakupionych z ZFRON, przekazywanych do nowego przedsiębiorstwa. Mimo iż nadal jest to zbycie tego składnika majątkowego, ustawodawca zwolnił pracodawcę z tego obowiązku.
Dodać należy, że przeniesienie części pracowników do innego podmiotu nie będzie skutkować utratą ZFRON, jeśli spółka zachowa 25% wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych.
Przekształcenie a dofinansowania
Dla przedsiębiorców dokonujących przekształceń szczególne znaczenie mają kwestie związane z dofinansowaniami do wynagrodzeń pracowników niepełnosprawnych.
Ustawa o rehabilitacji nie reguluje tych zagadnień wprost. Zgodnie ze stanowiskiem PFRON na potrzeby dofinansowań należy uznać przejęte osoby niepełnosprawne przez nowy zakład jako osoby nowo zatrudnione. Nie ma znaczenia tu fakt, że zostały przeniesione do nowego zakładu w trybie art. 231 § 1 Kodeksu pracy. Konsekwencją tej sytuacji jest obowiązek ponownego ustalenia „efektu zachęty”. Chodzi tu o wykazanie, że ich zatrudnienie spowodowało przyrost zatrudnienia u pracodawcy w stosunku do 12 miesięcy poprzedzających lub że zostały zatrudnione na stanowiskach, o których mowa w art. 26b ust. 6 ustawy o rehabilitacji.
Naturalnie nowy podmiot, powstający z wydzielenia, jak i przedsiębiorstwo, które było przedmiotem podziału, są zobowiązane do wykazywania uzyskanej pomocy publicznej, w bieżącym roku kalendarzowym, w sposób łączny – nawet jeśli nie istnieją między nimi powiązania. Również sytuacja ekonomiczna tych podmiotów, w roku, w którym dokonano przekształceń, jest badana jak dla podmiotów powiązanych.
Podstawa prawna
Ustawa z dnia 27.08.1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. z 2018 r. poz. 511 ze zm.)
Paweł Czapliński
Polska Organizacja Pracodawców Osób Niepełnosprawnych
Źródło: Gazeta Podatkowa
